Molenweg ABTB gebouw

 

 

   

 

De geschiedenis van de A.B.T.B.  afdeling Silvolde.
 
door: H.J. Reusen. Gepubliceerd voorjaar 2000 in het verenigingsbulletin van heemkundige vereniging "Old Sillevold" 
 
Willen we goed begrijpen hoe het allemaal is begonnen, dan zullen wij ons vooraf even moeten verplaatsen in de tijdgeest van dat begin. Er was een Provinciale Gelderse Boerenbond, die op 27 november 1896 in Arnhem is opgericht. Later werd er ook in Silvolde een Boerenbond opgericht. In 1917 komt er in ons land een grote verandering op staatkundig gebied; in een grondwetsherziening komt er algemeen kiesrecht voor de tweede kamer, de provinciale Staten en de gemeenteraden en ook financiële gelijkstelling van het openbaar en bijzonder onderwijs. In datzelfde jaar wordt op uitdrukkelijke wens van de toenmalige Aartsbisschop van Utrecht, Mgr. van de Wetering, op 23 augustus in Arnhem de Aartsdiocesane Boeren- en Tuindersbond opgericht. Het doel van de nieuwe vereniging was, krachtens haar statuten: “...de godsdienstige, zedelijke, maatschappelijke en stoffelijke belangen van de boeren en tuinders te behartigen om zodoende een degelijke en welvarende boeren- en tuindersbevolking te vormen op grondslag van de katholieke beginselen.” Op veel plaatsen in katholieke streken werden de toen al aanwezige Boerenbonden omgezet in afdelingen van de A.B.T.B. Op 31 december 1918 telde de A.B.T.B. 137 afdelingen met in totaal 14.124 leden. In Silvolde bleek dit niet mogelijk. Een deel van de katholieke boeren zagen samen met de andersdenkenden het nut ervan niet in, waardoor er geen omzetting plaatsvond van de Boerenbond in de A.B.T.B. Het gevolg was een tweestrijd onder de boeren. Degenen die aan de oproep van de bisschop en de plaatselijke geestelijkheid gehoor gaven, richtten op 16 december 1917 de afdeling Silvolde op. De eerste bestuursleden waren: C.J. Bongers (voorzitter) Th. Liebrand (secretaris) en Th. ten Have. Geestelijk adviseur was kapelaan Oerbekke. Uit het ledenregister van 1 januari 1918 blijkt dat 15 leden hebben getekend; op 31 december waren er al 45 leden de werkliedenvereniging was collectief lid. De contributie bedroeg
ƒl. 3,50 .
Om de behartiging van de stoffelijke belangen te bevorderen, was de A.B.T.B. afdeling tevens een handelsorganisatie; na iedere vergadering was er gelegenheid om bestellingen te doen. Op voorstel van de pastoor wordt er in 1919 een vaandel aangeschaft; kosten: ƒl 215,-. In 1920 komen we in de notulen de eerste uitgavenpost tegen voor huur gebouwen; voor een bedrag van ƒl l20,- is een gedeelte van de toenmalige beschuitfabriek van Heiming gehuurd. Dit gebouw stond indertijd aan de Munstermanstraat waar nu Instroment is gevestigd. Omdat de Boerenleenbank van Silvolde niet was aangesloten bij de Katholieke Centrale in Eindhoven werd bij die in Gaanderen een overeenkomst afgesloten voor de financiering van de goederen. De omzet was in dat jaar gegroeid tot  ƒl 40.000,-. In 1923 wordt voor ƒl 600,- een perceel grond (thans bekend onder Pr. Bernhardstraat 81) aangekocht bestemd voor de bouw van een pakhuis. Op de balans per 31 december staat het voor ƒl 4250,-. Met de molenaars wordt overeengekomen dat zij het graan zullen malen voor 30 cent per mud. In 1929 wordt op een speciale vergadering besloten tot de oprichting van een Jonge Boerenbond. Het 12½ jarig jubileum krijgt in 1930 met een triduüm een behoorlijk kerkelijk accent met aan het eind een gezellige feestvergadering.
Als blijvend aandenken aan de nieuwe Mauritiuskerk schenkt de A.B.T.B. in 1931 het beeld van de patroonheilige dat zich boven de hoofdingang bevindt. In twee jaar tijd zullen de kosten van ƒl 750,- worden betaald. Dit laat zich begrijpen als we bedenken dat in dat jaar de WINST ƒl 393,78 bedroeg bij een omzet van ƒl 35.600,- Door de grote crisis in de landbouw volgen er moeilijke jaren ook in Silvolde.  In 1934 waren de verkopen gedaald tot ƒl 14.000,-. Het voortbestaan van de vereniging heeft zelfs even aan een zijden draadje gehangen. Er komt een geheel nieuw bestuur en geleidelijkaan groeit weer het vertrouwen dat zich weerspiegelt in de omzet. In 1937 wordt voor ƒl 600,- een mengketel aangekocht: het pakhuis is niet langer alleen op zaterdag open maar nu ook op maandag en dinsdag. Een jaar later volgt er een uitbreiding van het gebouw met een kunstmestloods; kosten ƒl 900,-. De nieuwe kunstmeststrooier wordt voor 25 cent per dag verhuurd aan leden. Op 11 september 1941 worden door de Duitse bezetter alle Katholieke verenigingen ontbonden. De bisschoppen protesteren via een schrijven dat in alle kerken wordt voorgelezen. Het gevolg is dat alle leden hun lidmaatschap opzeggen. Op 7 oktober laat het hoofdbestuur van de A.B.T.B. in een schrijven weten dat alle handelsbedrijven van de Katholieke bonden worden overgedragen aan de Handelsmaatschappij “Het Zuiden” te Eindhoven. Deze maatschappij zal zo spoedig mogelijk de oprichting van een nieuwe Centrale Coöperatie en plaatselijke Coöperatieve Aan- en  Verkoopverenigingen bevorderen. De gevolgen hiervan waren dat de A.B.T.B. als standsorganisatie ophield te bestaan terwijl de handelsafdelingen plaatselijk door konden gaan, voor zover in die dagen nog handel mogelijk was. Op 18 december 1945 vindt de heroprichting plaats van de A.B.T.B. afdeling Silvolde; aanwezig 46 leden en veel jonge boeren. De contributie wordt vastgesteld op ƒl 6,-. Twee afgevaardigden nemen zitting in de Stichting van de Landbouw Gemeente Wisch. Er worden pogingen ondernomen om te komen tot de oprichting van een afdeling van de Boerinnenbond. Er wordt steun toegezegd aan de oprichting van een thuisfront voor onze militairen in Indië. Samen met de Gelderse Maatschappij voor de Landbouw worden er cursussen georganiseerd.  In 1947 is het ledental gegroeid naar 97. Ir. Lackamp komt in 1950 naar Silvolde om er te spreken over krachtvoer; speciaal over mengvoeders voor varkens, samen met eigen graan en gestoomde aardappelen. Het 40-jarig jubileum wordt in 1959 samen met een feest van de C.A.V.V. gevierd; de Boerinnenbond viert dan haar 124-jarig bestaan. Voorzitter Bongers krijgt bij die gelegenheid een Pauselijke onderscheiding. In 1963 wordt er meegewerkt aan de oprichting van de carnavalsvereniging “de Metworst”.

 

        

 

      

 

Bron: Archief familie Steverink

 

Met de Oogstdankviering, die nu nog steeds in de kerk wordt gehouden, werd in 1985 begonnen.

 

Voor het eerst klinkt er een protest tegen de regering als die met plannen komt voor een algemene verplichting van een mestboekhouding. Vanaf 1990 vindt er binnen de gemeente meer samenwerking plaats met andere landbouworganisaties; voorbeelden hiervan zijn: voorlichtingsavonden en protestacties. In 1993 bestaat de A.B.T.B. afd. Silvolde 75 jaar. Op 10 oktober wordt op luisterrijke wijze dit jubileum gevierd. Bij die gelegenheid ontvangt secretaris/ penningmeester H. Reusen voor het vele werk in meer dan 40 jaar een Pauselijke onderscheiding en wordt hem namens het hoofdbestuur van de A.B.T.B. dé zilveren speld van verdienste opgespeld. Het jaar 1994 was een jaar van intensieve samenwerking  in de districts-commissie van de gemeente Wisch. De rioolaansluitingen op het platteland, milieuvergunningen en bodemonderzoek in verband met het opruimen van olietanks vragen veel overleg. Ook fusiebesprekingen of federatievormingen vragen veel tijd. Er komen twee afgevaardigden voor de Land- en Tuinbouw Organisatie. Op 1 januari 1998 wordt de A.B.T.B. als landelijke Organisatie opgeheven en is de fusie met de andere landbouworganisaties een feit. Hier gaat zij verder onder de naam: L.T.O. Wisch. In Silvolde blijft de “Stichting Oogstdankviering”.

SilvoldePediA
Hoofdstraat 85
7061 CH Terborg
E-mail: robbiew52@gmail.com